BT’de Kontrol Yanılsaması
“Her Şey Yolunda” Demek Neden En Tehlikeli Cümledir?
BT dünyasında en az alarm üreten ama en çok hasara yol açan cümle şudur:
“Şu an bir problem yok, her şey yolunda.”
Bu ifade çoğu zaman bir başarının değil, kontrol yanılsamasının göstergesidir. Sistemlerin çalışıyor olması, süreçlerin sağlıklı olduğu anlamına gelmez. Asıl risk, sorunlar ortaya çıkmadan önce fark edilemeyen kör noktalarda gizlidir.
Kontrol Yanılsaması Nedir?
Kontrol yanılsaması, bir BT ortamının izlenmediği halde kontrol altında sanılmasıdır.
Sistemler çalışır, kullanıcılar şikâyet etmez, alarmlar suskundur. Bu sessizlik çoğu zaman yanlış bir güven duygusu yaratır.
Oysa BT’de gerçek kontrol:
- Süreçlerin ölçülmesi
- Risklerin görünür olması
- Sorun çıkmadan önce tahmin edilebilmesi
ile mümkündür.
“Sorun Yok” Demek Neden Yanlıştır?
1️⃣ Görünmeyen Problemler
Birçok kritik problem günlük operasyonu etkilemez:
- Loglar toplanıyor ama analiz edilmiyordur
- Yetkiler geniştir ama kullanılmıyordur
- Yedekler vardır ama geri dönüş test edilmemiştir
Bu sorunlar sessizdir, ta ki kriz anına kadar.
2️⃣ Alarmlara Aşırı Güven
“Alarm yoksa sorun yok” yaklaşımı BT’de en sık yapılan hatalardan biridir.
- Alarm kuralları eksik olabilir
- Yanlış eşikler belirlenmiş olabilir
- Kritik bir davranış henüz tanımlanmamış olabilir
Yani alarm sessizliği, güvenlik anlamına gelmez.
3️⃣ İnsan Faktörünün Göz Ardı Edilmesi
BT ortamları insanlar tarafından yönetilir.
İnsan olan her yerde ise:
- Hata
- Alışkanlık
- Atlanan detay
vardır.
Kontrol yanılsaması genellikle “biz böyle yapıyoruz” cümlesiyle başlar.
BT Yöneticileri Bu Yanılsamaya Neden Düşer?
🔹 Operasyonel Yoğunluk
Günlük işler, talepler ve acil konular; uzun vadeli riskleri görmeyi zorlaştırır.
🔹 Ölçüm Eksikliği
Ölçülmeyen şey yönetilemez.
Birçok BT ortamında:
- Performans
- Güvenlik
- Yetki kullanımı
gerçek anlamda ölçülmez.
🔹 “Yıllardır Sorun Çıkmadı” Algısı
Geçmişte sorun yaşanmamış olması, gelecekte yaşanmayacağı anlamına gelmez.
Aksine, bu yaklaşım riskin büyüdüğünü gösterebilir.
Gerçek Kontrol Nasıl Sağlanır?
✅ Görünürlük
- Logların gerçekten incelenmesi
- Kritik sistemlerin izlenmesi
- Yetki ve erişimlerin raporlanması
✅ Senaryo Bazlı Düşünme
“Şu an çalışıyor mu?” yerine:
“Çalışmazsa ne olur?”
sorusu sorulmalıdır.
✅ Düzenli Kontroller
- Yedek geri dönüş testleri
- Yetki gözden geçirmeleri
- Sistem sağlık kontrolleri
kontrol yanılsamasını dağıtan en güçlü araçlardır.
Sonuç: Kontrol His Değil, Veridir
BT’de kontrol:
- Hissettiğimiz bir şey değil
- Ölçtüğümüz, doğruladığımız ve test ettiğimiz bir durumdur
“Her şey yolunda” demek yerine şu soru sorulmalıdır:
“Bunu neye dayanarak söylüyoruz?”
Bu sorunun net bir cevabı yoksa, ortada bir kontrol değil; sadece bir varsayım vardır.
Merhaba. Bu platform, benim dijital not defterim ve kişisel bilgi arşivimdir
Yorum gönder